Türkiye genelinde artan soğuklarla birlikte konutlarda tüketilen doğal gazın miktarı da maliyeti de cep yakan seviyelere ulaştı.
Sosyal medyada “#DoğalgazFaturası” etiketiyle paylaşılan faturalar kısa sürede Twitter’da Türkiye gündemine girdi.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
#DoğalgazFaturası 786 lira doğalgaz faturası gelmiş kimse bana kar kış güzellemesi yapmasın pic.twitter.com/xCynDAkSs2
— BÜLENT ŞAHİN (@_bulentsahin_) January 17, 2020
Geçen yıl ağustos ve eylül aylarında doğal gaza yapılan yüzde 14,9’arlık zamlarla birlikte 2019 yılında doğal gaza yapılan zam oranı yüzde 30’u buldu. 2018 yılında yapılan zamlar da düşünüldüğünde son iki yılda doğal gaza yüzde 60’ın üzerinde zam yapıldı.
Enflasyon yüzünden alım gücü düşen ancak gelirinin aynı oranda artmadığını söyleyenler, sosyal medyada paylaştıkları doğal gaz faturalarıyla fiyatlara tepki gösteriyor.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, enerji uzmanları ise Türkiye’nin yurt dışından aldığı doğal gaz maliyetinin fazla olduğunu ve ‘gerçek fiyatların’ uzun süredir sübvanse edildiğini ifade ediyor.
Avrupa piyasalarında 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ortalama 120 dolar seviyesindeyken Türkiye 1000 metreküp doğal gazı yaklaşık 280 dolar seviyesinden (1.660 TL) alıyor, BOTAŞ’ın güncel tarifesine göre ise bin m3 satış fiyatı 1251 TL.
Artan doğal gaz faturalarının, konutlardaki doğal gaz tüketimini de azalttığı değerlendiriliyor.
Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (BB) Açık Veri Portalı’nın güncel verilerine göre, İstanbul’da doğal gaz tüketiminin geçen yıla göre azaldığı görülüyor.
İBB iştiraki İGDAŞ de artan doğal gaz faturalarıyla ilgili olarak, fatura ödemelerinde kredi kartıyla taksit uygulaması için 13 banka ile anlaştığını açıkladı.
İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen, kampanyayla ilgili yaptığı açıklamada, “Havaların soğumasıyla birlikte, doğal gaz tüketimleri de artmaya başladı. Biz de abonelerimizin artan ısınma giderlerini kolayca ödemelerini sağlamak amacıyla taksit kampanyası başlattık” dedi.
31 Mayıs 2020 tarihine kadar devam edecek olan uygulamada bankalar en fazla 2 ve 3 taksit arasında değişen tarifeler sunuyor.
Enerji uzmanları, Türkiye’nin doğal gaz tarifesinde kısa vadede herhangi bir değişim olmayacağını öngörüyor.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne göre, asgari ücretin yaklaşık yüzde 10’u doğal gaz faturasına gidiyor.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz asgari ücrete yapılan zammın yüzde 15 olmasına karşın, doğal gaza yapılan zammın yüzde 30 olduğunu ve bu durumun vatandaşı zora soktuğunu ifade ediyor ve ekliyor:
“Bu sene birden soğuk havalar bastırınca insanlar daha fazla doğal gaz tüketir oldu. İstanbul’da bir aile 200 m3 gaz tüketirse 360 lira gaz faturası geliyor. Elektrik faturası da ortalama 160 Lira olunca yüklü bir miktar oluyor.”
Türkyılmaz, Türk Lirası’nın yabancı para birimleri karşısında değer kaybetmesinin de doğal gaz zamlarında etkili olduğunu ifade ediyor ve doğal gaz tarifesinde bir değişiklik beklenmese de faturalara yansıyan KDV bedelinde indirime gitmenin çözüm olabileceğini vurguluyor:
“Ticari işletme için yüzde 18 KDV o kadar ciddi bir maliyet değildir ancak konutlar için doğal gazda KDV’nin yüzde 1 olarak uygulanması gerektiğini söylüyoruz. Yurttaşın böylece yüzde 17’lik bir kazancı olur. Ayrıca elektrikte olduğu gibi doğal gazda da düşük gelirli yurttaşlara sınırlı da olsa doğal gaz desteği verilmesi gerekiyor.”
Türkiye’nin doğal gaz anlaşmaları yüzde 80-85 oranında petrol fiyatlarına dayalı ve uzun vadeli anlaşmalardan oluşuyor.
Enerji uzmanları ise özellikle Amerika ve Batı Avrupa’nın giderek daha kısa vadeli ve alternatif doğal gaz kaynaklarına yönelen, farklı gaz kaynaklarının birbiri ile rekabet ettiği ve dolayısıyla fiyatların düştüğü ticari anlaşmalara yöneldiğini söylüyor.
Uluslararası Gaz Birliği’nin verilerinde, Avrupa’da petrole dayalı anlaşmaların 2005 yılında yüzde 80’ler düzeyindeyken, 2019’a gelindiğinde yüzde 30’ların altına gerilediği ve yerini alternatif doğal gaz kaynaklarının aldığı görülüyor.
Türkyılmaz, hâlihazırda Türkiye’nin Avrupa’dan iki kat pahalıya doğal gaz satın aldığını açıklarken şunları kaydediyor:
“Enerji arzında dünyada büyük gelişmeler oldu ancak Türkiye’nin yapmış olduğu anlaşmalar hala uzun dönemli ve petrol bazlı anlaşmalardan oluşuyor. Bu anlaşmaların gaz alış fiyatları yüksek. Rusya Avrupa’daki herkese Türkiye’dekinden daha ucuza gaz satarken en pahalı gazı Türkiye’ye satıyor.”
