“İşte uykusuzluktan kurtulmanın yolları”, “Uykusuzluk nasıl geçer?”, “Sağlıklı uykunun formülleri” gibi başlıkların da birçok kez haber bültenlerinin sağlık kategorilerini süslediğine şahit olmuşuzdur.
 
Peki, bir insan en uzun ne kadar süre uykusuz kalabilir ya da buna tahammül edebilir?
 
Bu sorunun cevabı 1964’te yapılan bir deneyle verildi.

 
BBC Türkçe’nin haberine göre, ABD’nin Vietnam savaşına müdahil olduğu 1963 yılının son günlerinde, iki lise öğrencisinin uykusuzluk üzerine bir deneye girişti.
 
8 Ocak 1964'te sona erdiğinde deney, 17 yaşındaki Randy Gardner 11 gün 25 dakika uyanık kalmayı başararak tarihe geçmişti.
 
O dönem en uzun süre uyanık kalma rekoru, 260 saat uyanık kalmayı başaran Honolulu'dan birine aitti.
 
İki lise öğrencisi ise uykusuzluğun bilişsel beceriler üzerindeki etkisini basketbol oyunu üzerinde gözlemeyi amaçlıyorlardı.
 
Rekoru tek kişinin kırması ise kendi aralarında çektikleri kura nedeniyle… Kura sonucunda Randy'nin uyumaması, Bruce'un da gözlem yapması kararlaştırılıyor. Deneye daha sonra Stranford Üniversitesi'nde uyku üzerine araştırma yapan William Dement de dahil oldu.
 
Şimdi bir profesör olarak kariyerine devam eden Dement, o dönem uyku konusunda araştırma yapan belki de tek insan olduğunu vurguluyor ve uzun süre uykusuz kalmanın ölüme yol açıp açmayacağı sorusunun tartışma konusu olduğunu aktarıyor.
 
Zira bu sorgulamayı haklı çıkartacak bir araştırma söz konusuydu. Kedilerin 15 gün boyunca uyutulmadığı bir deneyde hayvanlar sonunda ölmüş, uykusuzluğun mu yoksa stres veya kimyasal maddelerin mi asıl neden olduğu konusunda tartışmalar gündeme gelmişti.
 
Deney başarıyla sonuçlanmıştı ancak bu 11 günü aşan süreçte Randy’de ne gibi değişiklikler yaşanmıştı?
 
Aslında tahmin edilmeyen sonuçlar ortaya çıkmaya başlamış günler geçtikçe. Teste tâbi tutulan tat, koku ve işitme duyularının, bir süre sonra bilişsel ve duyumsal becerilerini etkilendiği gözlemlenmiş. Hatta Randy bazı kokulara tahammül edemez hâle gelmiş. Ancak ilgini bir gelişme ise Randy’nin daha iyi basketbol oynamaya başlaması olmuş.
 
264 saat ayakta kalmayı başararak dünya rekorunu kıran Randy'nin beyninin bazı bölgelerinin uyku halinde iken bazı bölgelerinin uyanık olduğu ortaya çıktı gözlem raporlarına göre. Randy’nin arkadaşı McAllister, deneme fikrini ortaya atan kişiydi. İnsanın evrimi bakımından sonuçların anlaşılır olduğunu söylüyor:
 
"Bir veya birden fazla gece uyanık kalmak zorunda olan ilk insan o değildi. İnsan beyni, bir kısmı uyanık kalırken bir kısmı uyuyup güç toplayacak şekilde evrim geçirmiş olabilir. Uykusuz kalınan sürede kötü şeyler olmamasının nedeni bu olabilir."
 
Daha sonraki yıllarda bu rekor kırılmak istendi ancak insan sağlığını tehlikeye sokabilir kaygısıyla Guinness Rekorlar Kitabı bu konuda sertifika vermeye sonlandırdı. Randy'nin deney sonrası yıllar boyunca uykusuzluk çektiği belirtiliyor.
 
11 gün uykusuz kalmayı nasıl başardığı şöyle yanıtlamıştı o dönem Randy:
 
"Bu, irade gücüyle bedensel zorlukların üstesinden gelinebileceğine bir örnek sadece."