Türkiye’de yaşanan insan hakkı ihlalleri konusunda kapsamlı çalışmalar yapan Human Rights Defender (HRD, İnsan Hakları Savunucuları Derneği) Erdoğan Rejimi’nin oluşturduğu yargı sistemi üzerine özel bir rapor hazırladı.
HRD raporunda, ülkedeki ceza yargılamalarında görev yapan birinci, ikinci ve üçüncü derece mahkemelerin ‘kanunla önceden kurulmuş, bağımsız ve tarafsız olma’ niteliklerinden yoksun olduğu, somut olay ve olgulara dayalı olarak gösteriliyor.
Rapor, Erdoğan Rejimi’nde, ilk derece mahkemeler olan asliye ve ağır ceza mahkemeleri, ikinci derece mahkemeler olan bölge adliye mahkemeleri ceza daireleri, üçüncü derece mahkeme olan Yargıtay’ın, hatta Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun nasıl tek bir merkezden kontrol edildiğini, detaylı şekilde anlatıyor.
Erdoğan’ın talimatı dışına çıkan yanıyor
Raporda, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları dışında kararlar verdikleri için görev yeri değiştirilen, görev süreleri dolmadan tayin edilen hakimlere detaylı şekilde yer veriliyor. Ayrıca, ‘yargının yürütmeden bağımsız olmadığına ilişkin olay ve olgular’ tek tek sıralanıyor.
HRD tarafından hazırlanan raporun can alıcı başlıklarından biri de ‘15 Temmuz 2016 tarihli Darbe Girişimi Sonrası Yaşanan Yargı Skandallarına dair Somut Olaylar‘
Rapor, ‘Yargıtay’ın bağımsız ve tarafsız mahkeme niteliklerini kaybettiğine dair somut olaylar ve olgular’ başlığı altında Türk yargısının kalbi olan Yargıtay’ın bile Erdoğan Rejimi tarafından nasıl istila edildiğini gözler önüne seriyor.
Son bölümde ise ‘Yargının Bağımsızlık Ve Tarafsızlığını Kaybettiğini Gösteren Diğer Somut Bulgular’ sıralanıyor.
“Yargı, AİHS güvencelerinden yoksun”
Raporun ‘sonuç paragrafı’nda ise şu görüşler dile getiriliyor: “Sıralanan tüm olaylar ve olgulardan anlaşılacağı üzere, ceza davalarında HSYK/HSK otoritesi altında işlev yapan ilk ve ikinci derece yargı organları ile Yargıtay, AİHS’nin 6. maddesinin gerektirdiği asgari ‘kanunla önceden kurulmuş, bağımsız ve tarafsızlık’ güvencelerinden yoksundur.
Bu durum, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri, Venedik Komisyonu ve AB Komisyonu gibi kuruluşlar dahil, 2014 yılı başından bu yana yayınlanmış onlarca uluslararası kuruluş raporuna da yansımıştır.
20 Haziran 2015 tarihli Venedik Komisyonu Bildirgesinde, ‘Türkiye’de yargının bağımsızlığı açısından artık yeterli güvencelerin bulunmadığı’ (insufficient guarantees for the independence of the judiciary) şeklinde başlayan açıklamalar, daha sonraki raporlarda ‘yargının bağımsız olmadığı’ (lack of judicial independence) şekline dönüşmüştür.”
