Çocuk hakları Türkiye’de her geçen gün geriliyor. Yaşam hakkı kamu otoritesi tarafından ihlal edilen çocuklar için etkin soruşturmalar yapılmış değil. 778’i bebek binlerce çocuk siyasi nedenlerle tutuklu anneleriyle birlikte yeterli yaşam koşulları bulunmayan cezaevlerinde kalmak durumunda. On binlerce Suriyeli çocuk ise başta tekstil sektörü olmak üzere yasa dışı biçimde ve çok düşük ücretlerle köle gibi çalışmaya zorlanıyor.




CEMİLE HALA DERİN DONDURUCUDA

20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü. Türkiye’de ise tablo karanlık..

Uğur Kaymaz, 15 yıl önce, 20 Kasım Çocuk Hakları Günü’nden bir gün sonra 21 Kasım 2004’te öldürüldü. Bir çatışmanın ortasında kurşun yağmuruna tutulan Kaçmaz’ın bedeninden 13 kurşun çıktı. 12 yaşındaki Uğur’la ilgili davada yargılanan hiçbir sanık ceza almadı.

Çocuklar İçin Barış Hemen Şimdi Girişimi, sokağa çıkma yasakları sırasında en az 80 çocuğun yaşam hakkının ihlal edildiğini duyurmuştu. Cemile Çağırga (10), Tahir Yaramış (35 günlük), Elif Şimşek (8), Berat Güzel (12), Bişeng Goran (12), Ramazan Gümüş (14), Hidayet Tek (4), Esra Şalk (2), Müslüm İlhan (8), Enes Erdem (9) bunlardan sadece birkaçı.

Diyarbakır Lice’de kuzuları otlatırken havan mermilerinin hedefi olan Ceylan Önkol yaşamını yitirmişti. Cemile Çağırga ise Cizre’de sokağa çıkma yasağı sırasında evinin kapısında vurularak öldürüldü. Annesi yasak nedeniyle defnedemediği kızını günlerce derin dondurucuda sakladı.  10 yaşındaki Cemile Çağırga’yı vuran kurşunun çıktığı silaha yönelik etkin bir araştırma yürütülmedi.

İHD Diyarbakır Şubesi’nin Haziran 2019 raporuna göre; son 10 yılda şehir içinde kontrolsüz ve hızlı hareket eden zırhlı araçlar nedeniyle 16 çocuk yaşamını yitirdi. En son olarak Diyarbakır Bağlar’da polise ait zırhlı aracın ezdiği 6 yaşındaki Efe Tektekin, ağır yaralı olarak kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.



RAİBA NAZ VE BERKİN

Giresun’un Eynesil ilçesinde yaşayan 11 yaşındaki Rabia Naz Vatan, 12 Nisan’da evinin önünde ağır yaralı olarak bulunmuş ve kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Baba Şaban Vatan, yetkililere Rabia Naz’ın ölümünün aydınlatılması için defalarca çağrıda bulunmuş ve gözaltına alınmıştı. Rabia Naz’ın intihar değil AKP’li yetkili Nurettin Canikli’nin akrabaları tarafından öldürüldüğü şüphesi var. 2013’te Gezi Direnişi sırasında polis tarafından vurulan Berkin Elvan’ın davası yıllardır sürüncemede bırakılıyor.



TUTUKLU BEBEKLER ÜLKESİ

Cezaevlerinde suç işledikleri için tutuklanan çocuklar yanında tutuklu anneleriyle birlikte kalan çocuk ve bebekler var.

Net rakam olmamakla birlikte geçtiğimiz yıl verilerine göre yaklaşık 2 bin 500 tutuklu çocuk bulunuyor. Çocuk cezaevleri sürekli olarak işkence ve kötü muamele olaylarıyla gündeme geliyor. Kontrolsüzlük nedeniyle akran şiddeti de ayrı bir sorun. Son olarak Sincan Çocuk Cezaevi’nde çocuklara ağır işkenceler yapıldığı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun raporunda yer aldı. Çocukların ışıklar kapatıldıktan sonra gardiyanların ağır işkencesine maruz kaldığı belirtildi.

Cezaevinde 0-6 yaş arası, 0-3 yaş arası çocuk ve bebekler de en önemli hak ihlallerinden biri. Anneleriyle birlikte tutuklanan çocuklar, cezaevlerinde kreş ve oyun alanı olmadan yaşamak durumunda kalıyor. Psikolojik sorunların yanında fizyolojik sorunlar da yaşanıyor. 2015 yılında yaygınlaşan hamile kadınların da tutuklanması dönemiyle birlikte, çok sayıda bebek tutukluyken doğum yapan anneleriyle birlikte hayatlarının ilk günlerinden başlayarak cezaevinde büyüyorlar.



Annesi, babası ve teyzesi ile birlikte Sivas E Tipi Cezaevinde kalan 3,5 yaşındaki Adil Bera Işık bunlardan biri. Adil Bera’ya kansere dönüşen Men2A teşhisi konuldu. Teşhise rağmen Bera anne ya da babası tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edilmediği için cezaevinde kalmaya devam ediyor.



KÖLE ÇOCUKLAR

Çocuk işçiliği ülkenin en önemli sorunlarından biri. 60’a yakın çocuk yasa dışı çalıştırılırken son iki yılda hayatını kaybetti. Çocuk işçiliği özellikle Suriyeli Mülteci çocuklarda çok yaygın. Entegresyon eğitimi verilmeyen çocuklar ucuz işgücü olarak görülüyor. Özellikle Gaziantep ve İstanbul’daki tekstil atölyelerinde günde 10 saat çalıştırılan çocuklara 300-500 Tl arası ücret ödeniyor.