Türkiye’de yaşanan döviz şoku bir kredi ve borçlanma krizine evrimle sinyalleri verirken, Hazine de kaostan giderek daha fazla etkilenmeye başladı.
Günün ilk ihalesinde satılan 5 yıl vadeli tahvilde faiz Temmuz’da yapılan ihaleye göre dört puan gibi rekor düzeyde artıp yüzde 22.1’e çıkarken, nominal teklif 1.35 milyar, satış ise 539 milyon TL’de kaldı. Günün ikinci ihalesinde 10 yıllık TÜFE’ye endeksli tahvil yıllık yüzde 3.6 reel faiz oranıyla satıldı. Yine geçen ay yapılan ihalede aynı tahvil için ödenen reel faiz oranı yüzde 3.2 olmuştu.
Bu ay toplam 9.8 milyar TL’lik iç borç servisi yapacak olan Hazine kamu bankaları ve piyasadan toplam 10.8 milyar TL borçlanma öngörüyor. Borcun 8.6 milyar TL’si özel bankalardan sağlanacak. Hazine dün 10 aylık bono ihalesine çıkarken bileşik faiz oranı yüzde 19.72’ye yükselmişti.
Öte yandan Hazine ihalelerindeki iştahsızlık, dolardaki çalkantı ve dış siyasetteki gerilimin etkisiyle Türkiye’nin daha önce sattığı Hazine tahvillerinde de yükseliş sürüyor. Gösterge niteliğindeki 10 yıllık tahvil faizleri de bileşik bazda yüzde 20 seviyesini ilk kez geçerek tarihi bir rekor kırdı.
Türkiye piyasasında Hazine’nin bile son aylarda yaptığı faiz artışına karşın borçlanma sorununu tam olarak çözememesi nedeniyle piyasalardaki sorunlar giderek büyüyor. Dolar ve faizdeki dalgalanma nedeniyle bankaların kredi taleplerini son birkaç gündür önemli ölçüde askıya aldıkları belirtiliyor. Bankacılar fiyat belirleyemedikleri için müşterilerine uzun vadeli kredi açamadıklarını belirtirken sorunun sadece döviz değil TL kredilerinde de yaşandığını kaydediyor.
Diğer taraftan piyasalardaki ödeme problemlerinin artması nedeniyle hemen her gün ünlü bir şirketin daha kredi borçlarını ödemede sorun yaşadığı ve battığı yönünde spekülasyonlar çıkarken, son örneklerden biri de ünlü inşaatçı Ali Ağaoğlu oldu. Türkiye’de konut sektörünün önemli oyuncularından biri olan ve AKP iktidarına yakınlığıyla tanınan Ali Ağaoğlu son iki hafta içinde ikinci kez ‘Batmıyorum’ açıklaması yapmak zorunda kaldı. Ali Ağaoğlu bankalara 200 milyon dolar kredi borcu olduğunu ileri sürerken, bunun enerji sektöründeki bazı varlık satışlarıyla çözülebileceğini duyurdu.
Reel sektörden gelen haberler ise ülkedeki finansal kaosun giderek büyüdüğünün habercisi. Reel sektör temsilcileri bankaların kredi musluklarını kısması nedeniyle kendilerinin gölge bankacılık olarak anılan factoring şirketlerinin insafına kaldığını ve burada da faiz oranlarının yüzde 40’a kadar çıktığını bildiriyor.