Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını dünyada üretim ve tedarik zincirlerini altüst etti. Hemen her sektör ham madde temin etmekte zorlanırken, dolar kurundaki artışın etkisiyle fiyatlar da yüzde 50’ye yakın arttı.
Üretim maliyetlerindeki artış nisan ayından itibaren etiketlere de yansıtılacak.
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını sebebiyle patlak veren ekonomik krizde enflasyon tırmanışa geçti. Çin ve Hindistan gibi büyük üreticilerin ham madde toplaması, artan kur ve lojistik maliyetleri sanayicinin üretim maliyetlerinin katlanmasına yol açtı.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Hazır giyimden plastiğe, elektronikten mobilyaya kadar birçok sektörde artan talebe bağlı olarak ham madde kıtlığı baş gösterdi. Çip, sünger, yağlı tohum ve iplik gibi mamûllerin arzında aksaklıklar devam ediyor.
Özellikle aramalı ithalat maliyetinin artan kur etkisi ile çok yükseldiğini dile getiren sektör temsilcileri, bu durumun son ürüne yüzde 30’u aşan zam olarak yansıyacağını belirtti.
HAZIR GİYİM VE AYAKKABIDA HAM MADDE KRİZİ
Enflasyon sepetinde yüzde 5,87 ağırlığı olan hazır giyim ve ayakkabının imal edildiği sektörlerde ham madde açığı had safhada.
Ege Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Erdal Durmaz, ayakkabı sanayiinde taban malzemeleri başta olmak üzere kimyasallarda ve teknik tekstil alanında ham madde fiyatlarının arttığını söyledi. Özellikle ithal malzemelerde fiyatların yüzde 30 civarında yükseldiğini dile getiren Durmaz, “Bunun son ürün fiyatlarına da yansıması kaçınılmaz olacak. Fiyat artışı yüzde 25-30’u bulabilir.” dedi.
NİSAN VE MAYISTAN İTİBAREN ZAM YAĞMURU BAŞLIYOR
Hazır giyimde ham madde, boya ve işçilik maliyetleri arttı. Ham madde fiyatları kısa sürede yüzde 70’i aşan oranlarda artarken, boyada yüzde 20, işçilikte ise yüzde 22 maliyet artışının akabinde yerli üretici nihai mamûle zam yaptı.
Yağmur Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Kaya yeni sezonda yüzde 30’ları aşan zam beklediklerini ifade ederek, “Yaz sezonunda nisan-mayıstan itibaren yüzde 30 hazır giyim enflasyonu bekleniyor.” diye konuştu.
Ayakkabı ve giyimin enflasyon sepetinde yüzde 5,87 oranında payı olduğu düşünüldüğünde nisan-mayıs aylarında söz konusu ürünlerde yaşanan fiyat artışının enflasyonda önemli oranda artışa yol açacağı dile getiriliyor.
MOBİLYADA SÜNGER, CİLA VE MDF KARABORSAYA DÜŞTÜ
Döviz kurlarındaki artış mobilya sektörünün olmazsa olmazları arasındaki süngerde son bir yılda yüzde 150, cilada yüzde 40 ve MDF’de yüzde 25 artışa yol açtı. Sektör temsilcileri ham maddenin karaborsaya düştüğünü söyledi.
Mobilya Sanayi İşadamları Derneği (MOBSAD) Başkanı Nuri Gürcan, süngerin fiyatının yüzde 150’ye yakın arttığını belirterek, “Bunun sebebini yetkililere sorduğumuzda yurtdışında ham madde üreten fabrikaların kapasitelerini yüzde 50 düşürmesinden kaynaklandığını söylüyorlar. Cam ve metalde de ciddi sıkıntılarımız bulunuyor. Bu ürünlere ciddi zamlar geldi. Hammadde tedarikinde yaşanan kriz nedeniyle fiyatlarda yüzde 20-25 oranında artış meydana gelecek.” dedi.
Gürcan, hammaddeler arasında en fazla zammın süngere gelmesinden dolayı oturma grupları, kanepeler ve yatak gruplarının daha fazla etkileneceğini söyledi.
ELEKTRONİKTE YÜZDE 10 ZAM DA YETMEDİ
Salgın döneminde elektronik ürünlere talebin artması çip arzının yetersiz kalmasına yol açtı. Otomotiv ile birlikte çipin en fazla kullanıldığı elektronik sektöründe kimi üretici bu nedenle üretimini kısmak mecburiyetinde kaldı.
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Başkanı Yaman Tunaoğlu girdilerin çoğu yurtdışından geldiği için sektörün dövizdeki artıştan çok fazla etkilendiğini belirtti.
Tunaoğlu, “Şimdi bir defa dövizdeki yüzde 10’luk artış direkt yansıyacak. Özellikle çiplerde temel kontrol algoritmalarında, işlemci tarafında bir sorun var. Stokçulardan iki katına aldığınız oluyor. Fiyatlara nasıl yansıyacağını kestirmek kolay değil. Finans giderleri de arttı. Bunları topladığınız zaman elektronik sektörüne yaklaşık yüzde 30’luk bir artış yansıyabilir.” ifadelerini kullandı.
GIDADA ZAM YILDA DÖRDE BÖLÜNEREK GELECEK
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Gıda Sanayi Meclis Başkanı Necdet Buzbaş, Dünya gazetesine verdiği mülakatta 2020 yılının haziran ayından başlayıp 2021 yılı ocak ayına kadar gıdada temel ham maddelerin fiyatının yüzde 50’ye arttığını kaydetti.
Girdilerde dışa bağımlı olunduğu için döviz kurundaki her yükselişin fiyatı etkilediğini bildiren Buzbaş, “Gıda sanayi genelde fiyat geçişlerini tüketiciye bire bir yansıtmaz. Bunun için fiyat artışlarını yılda üçe veya dörde böler. Böylece azar azar zam yaparak hem piyasaya yedirirler hem de zararlarını aradaki puan farkını kompanse ederler.” dedi.
PLASTİK KRİZİNE ÇÖZÜM BULUNAMADI
Kurdaki artıştan en fazla etkilenen sektörlerden biri de plastik… Plastiğin kullanıldığı yüzlerce üründe de kur artışı sebebiyle önemli oranda fiyat artışı bekleniyor.
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, ürün maliyetinde yüzde 60 paya sahip olan ham maddede fiyatın yüzde 150’ye varan oranlarda arttığını söyledi.
Eroğlu, “Hammaddedeki yüzde 150’lik artışın bitmiş ürün maliyetine etkisi yüzde 90 oluyor. Bu artışı müşteriye yansıtmak da sineye çekmek de çok sürdürülebilir değil. Kriz sadece sektörel olmanın ötesinde ülkemizin ekonomisini tümden tehdit eder boyuta geldi.” diye konuştu.
