Türkiye ekonomisiyle ilgili kaygılar giderek artıyor ancak AKP iktidarı krizin olmadığı konusunda ısrarcı. İktidar üst üste yeni ekonomi paketleri açıkladı ama yine de işsizlik rekor sayıya ulaştı, bütçe açık vermeye devam etti.
Karar gazetesi yazarı İbrahim Kahveci “Kamu kaynakları ile nereye kadar” imzalı yazısında bu konuya değiniyor.
“Aslında kamu kaynakları değil; ‘kamusal gücü kullanarak nereye kadar’ dememiz lazımdı” diyen Kahveci devam ediyor:
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
“Bakan Albayrak, mevcut duruma ‘Dengelenme’ diyor. Ama kuyunun dibinde tepişmekten başka bir şey değil yaşadığımız.
Kamu kaynaklarını değil, çünkü zorlama kaynaklar kullanıyoruz. Merkez Bankası’ndan öyle ettik, böyle ettik 80 milyar 787 milyon lirayı Hazine’ye aktardık. Geçen yıl bu tutar 15 milyar 085 milyon liraydı. Buna rağmen bütçe açığı 68 milyar 106 milyon lira.
Bütçe açığında iki temel neden var. A-) Bazı vergi gelirleri o kadar sert düşüyor ki, toplam vergiler ilk sekiz ayda sadece 22 milyar liralık artışla 432,7 milyar liraya çıkabildi. Bir seferlik gelirler sayesinde ilk 8 ayda toplam gelirler 590,7 milyar liraya çıktı. Geçen yıl ilk 8 aylık bütçe gelirleri 485,7 milyar liraydı.
B-) Bütçe giderlerinde adeta uçar gibi sert bir artış yaşıyoruz. Geçen yıl ilk sekiz ayda 536,5 milyar lira olan bütçe harcamaları bu yıl aynı süre zarfında 658,8 milyar liraya çıktı. Bu bütçenin 173,4 milyar lirası kamu personel SGK gideri, SGK Hazine yardımı ve Sosyal, Emeklilik ve Sosyal Yardım Giderleri adı altında SGK’ya gidiyor. Personele ödenen net 167,3 milyar lira ile toplandığında ediyor size 341 milyar lira.
Böylece bütçenin yarısından fazlası memur ve emekliye gitmiş oluyor. Eski tarihlerde bu oran yüzde 45 civarındaydı. Artan SGK ve personel maliyeti bütçeye ek 45 milyar lira yük bindirmiş oldu. Elbette bütçede savurganlık ve Ankara’nın şişmanlığı temel sorun. O zaten bilinen bir mesele.”
Sorunun sadece merkezi bütçede olmadığına dikkat çeken Kahveci “Bunun yanında asıl bir başka sorun da kamu bankaları. Çünkü kamu bankaları eliyle de genişlemeci politika sürdürülüyor” diyor ve devam ediyor:
“Ya da bir başka ifade ile kamu bankaları ciddi bir döviz riski üstlenmiş oluyor. Zaten ilk 7 aylık bilançoda kamu bankalarının sermaye piyasası işlemleri zararı 8,7 milyar lira oldu. Böylece geçen yıl ilk yedi ayda 8 milyar 874 milyon lira olan kamu bankalarının karları bu yıl 4 milyar 547 milyon liraya düştü.
Burada mesele şu anki stok kâr zarardan daha ziyade üstlenilmiş olan risk potansiyelidir. Bir tarafta döviz mevduatına karşı verilen TL kredileri yer alırken, diğer yanda ise tahsil imkânı siyasi etkili kredilerdir.
Mesela futbol kulüpleri, basın yayın satın alımları vs gibi riskler hesap edilmelidir. Çünkü biz kamu bankalarının siyasi irade ile kullanılış maliyetini 90’lı yıllarda görmüş ve 2001 krizinde çok acı faturasını ödemiş bir toplumuz.”
“Kamu bütçeden ve kamu bankalarından etrafa para saçarken ne kadar verimli oluyor?” diye soran Kahveci şöyle diyor:
“Bugün Kamu eliyle etrafa onca para veriyoruz ama yatırımlar mı artıyor? Verimli yatırımlar ile istihdam mı sağlanıyor? Futbol kulüpleri ya da medya satın alma kredileri ile Türkiye ekonomisine ne kadar büyüme katkısı verilmiş oldu? Şehir Hastaneleri, paralı otoyol ve köprü kredileri, hazine garantili havalimanları kredileri bize ne tür bir ekonomik kalkınma sağlayacaktır?
Oysa bizler ‘Varlık Fonu’ kurulurken risk sermayesi gibi teknolojik bir kalkınma hamlesini hedeflemiştik. Bugün ülke olarak üstlenilen risk maalesef birkaç futbolcu veya köşe yazarı riski haline geldi. Bu risklerin neresi bir büyüme ve kalkınma hamlesi olarak ortaya sürülebilir?”
