Denizli Valisi Ali Fuat Atik’in büyük tepki çeken esnaf denetimi ziyaretleri sonuçları açısından son derece önemliydi.
Tr724’ten Yusuf Dereli’nin haberine göre Söz konusu ziyaret, sadece devleti temsil eden valilerin, bürokratların ‘nobran, emredici, buyurgan, kibirli’ tavrını gözler önüne sermekle kalmadı, esnafın ne durumda olduğunu da gösterdi.
Vali Ali Fuat Atik, denetimler sırasında maske takmayan bir esnafa, “Neden maske takmıyorsun?” diye soruyor. Ancak bu soruyu sorduğuna pişman oluyor. Zira esnaf canından bezdiğini anlatıyor: “Canıma yetti. Gebermek istiyorum. Piyasanın haline bak. Salı gününü 15 lirayla kapattık, Çarşamba günü 100 lira. 100 liranın hepsi kar olsa ne olur?”
KOBİ’LERİN KREDİ BORCU 3 YILDA İKİYE KATLANDI
TESK verilerine göre haziran ayında 7 bin 222 esnaf kepenk kapattı. Ekonomik kriz nedeniyle 2019’da 114 bin 977 esnafın kapısına kilit vurduğu açıklanmıştı. Bu yıl bu rakamın çok daha fazla olması bekleniyor. KOBİ’lerin kredi borçları sadece 9 ayda, yüzde 33 artarak 820 milyara dayandı. Üç yıl önce bu rakam 430 milyar TL civarındaydı! Batık kredi oranı ise birkaç yıl içine yüzde 5’lerden yüzde 10’lara tırmandı. Esnaf tam anlamıyla ölüm kalım savaşı veriyor…
Denizli’de yaşanan ve sosyal medyaya yansıyan skandal, gözleri yeniden esnafların yaşadığı sıkıntılara çevirdi. Zira valinin, neden maske takmadığını sorduğu bir esnafın isyanı gündem oldu. Şöyle diyor esnaf: “Canıma yetti. Gebermek istiyorum. Piyasanın haline bak. Salı gününü 15 lirayla kapattık, Çarşamba günü 100 lira. 100 liranın hepsi kâr olsa ne olur?”
Vali Ali Fuat Atik, ‘sabır’ tavsiye ediyor esnafa. Tıpkı Erdoğan gibi…
AKP DÖNEMİNDE VATANDAŞIN BORCU 122 KAT ARTTI!
Zaten krizde olan Türkiye ekonomisi pandeminin de etkisiyle tamamen çökmüş durumda. İktidarın ‘faiz’ inadı, yanlış para ve ekonomi politikaları nedeniyle TL’nin itibarı 4 yılda sıfırlandı. Dolar 8 liraya dayandı. Geniş tanımlı işsiz sayısı TÜİK’e göre bile 9 milyon civarında. DİSK-AR’a göre ise rakam 10,4 milyon. Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu’nun yaptığı araştırmaya göre, vatandaşların bankalara olan borcu bu yılın ilk 9 ayında yüzde 36.5 oranında artarak 806 milyar liraya yükseldi… Bu borcun 674.2 milyar lirası tüketici kredilerinden, 132 milyar lirası da kredi kartlarından kaynaklanıyor. Söz konusu rakam AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında 6,6 milyar TL’ydi… 18 yılda vatandaşın borcu 122 kat arttı.
KOBİ’LER BORÇ BATAĞINDA
Vatandaşın durumu vahim. Ancak KOBİ’lerin durumu onlardan da vahim! Bankaların KOBİ’lere kullandırdığı krediler 2017 Ocak ayı itibarıyla 430 milyar lira olarak açıklanmıştı. KOBİ’lerin batık kredi hacmi ise 22 milyar lirayı aşarak tarihindeki en yüksek seviyeye ulaşmıştı. Peki bugün durum ne? Küçük ve orta boy işletmelerin bankalara olan kredi borçları eylül itibariyle 842,7 milyar liraya çıktı. KOBİ kredilerinde yıl başından bu yana ise 204,4 milyar liralık (yüzde 33,2 oranında) büyüme yaşandı. KOBİ’lerin zamanında ödeyemediği kredi borçları 70 milyara dayandı. KOBİ kredilerine bakıldığında ise 2019 sonunda batık oranının yüzde 10.1 olarak gerçekleştiği görülüyor.
İCRA DOSYA SAYISI 31 MİLYONU AŞTI
AKP iktidarı, salgın döneminde esnafın yükünü hafifletecek önlemler almak yerine, kredilerle daha da borçlandırdı. Karşılıksız hiçbir yardımda bulunulmadı. Kira desteği sağlanmadığı gibi, su, elektrik ya da doğalgaz gibi faturalar konusunda da kolaylık getirilmedi. Sadece borç ötelendi. 2019’da kepenk kapatan esnaf sayısı yaklaşık 115 bin olarak kayıtlara geçti. CHP’nin resmi verilere dayanarak hazırladığı rapora göre icra dosyalarının sayısı, son yedi yılda 21 milyondan yaklaşık yüzde 50 artarak 31,5 milyona çıktı.
İLK ALTI AYDA 36 BİN İŞYERİ PES ETTİ
TESK verilerine göre, Türkiye’de bu yılın ilk 6 ayı itibarıyla 3 binden fazla esnaf odasına kayıtlı 1 milyon 906 bin esnaf ve 2 milyon 58 bin adet işyeri bulunuyor. Yine bu yılın ilk 6 ayında kapanan işyeri sayısı 35 bin 965 olarak gerçekleşti. Söz konusu rakam haziran ayında ise 7 bin 222 adet oldu. Temmuz, ağustos ve eylül aylarında kaç esnafın kepenk kapattığı konusunda net bir açıklama yok. Ancak son 5 yılda iflas eden esnaf sayısı 600 bini aştı.
NAKİT DESTEĞİ ŞART
2.5 milyon esnafın temsilcisi olan Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, geçtiğimiz haftalarda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bir mektup göndererek, esnafın durumunu anlatmıştı. “Esnaf darda, ayakta zor duruyor,” diyen Palandöken, kredi borçlarının 3 ay ertelenmesini, esnaf ile yanlarında çalışan personelin prim borçlarının da yıl sonuna kadar devlet tarafından ödenmesini istiyordu: “Son 3 yıl içinde işyeri açık olan esnaf ve sanatkârlara doğrudan nakit desteği sağlanmalı.”
