Türk Lirası (TL), dolar ve euro başta olmak üzere pek çok yabancı para birimi karşısında değer kaybetmeye devam ederken, 6 Ağustos Pazartesi günü dövizin en hızlı yükseldiği gün olarak tarihe geçti.
DOLAR GECELİK İŞLEMLERDE 5,39 TL OLDU
Dolar 6 Ağustos’ta Türkiye saati ile 23:39’da 5,39 TL’den, euro 6,20 TL’den işlem gördü.
Dolar, ABD’nin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün mal varlıklarını dondurduğunu açıkladığı 2 Ağustos’tan itibaren 4 gün içinde 49 kuruş arttı. Euro da 47 kuruş değer kazandı.
Borsa İstanbul bugün de yüzde 1,5 düşerek 94 bin 174 puana geriledi. Hazine’nin 2 yıllık tahvil faizi yüzde 22’yi aştı. 5 yıllık tahvil yüzde 21,86, 10 yıllık tahvil yüzde 19,67 oldu.
MERKEZ BANKASI’NIN O KARARININ PERDE ARKASI
Döviz ve faizin yükseldiği, BIST’in gerilediği saatlerde Merkez Bankası (TCMB) yazılı bir açıklama yaptı. Açıklamada, rezerv opsiyonu mekanizması (ROM) kapsamında döviz imkânı oranı üst sınırını yüzde 45’ten yüzde 40’a düşürdü. Böylece yaklaşık 2,2 milyar ABD Doları tutarında döviz bankaların kullanımına geçti.
TCMB’nin bu kararını bankacıların ne anlama geldiğini bankacılara soran IPA ilginç bir bilgiye ulaştı.
“BAZI MÜŞTERİLER VADESİ DOLMADAN ÇEKMEK İSTİYOR”
İsminin açıklanmaması kaydıyla IPA’ya konuşan bir bankacı son haftalarda bankalardan ciddi bir mevduat çıkışı yaşandığına dikkat çekerek, “Pazartesi günü dolar 5,20 TL’yi aşınca çok sayıda müşterimiz şubelere gelerek mevduatını çekmek istedi. TL ya da döviz fark etmiyor. Ne kadar paraları varsa vadenin dolmasını bile beklemeden cezayı göze alarak çekmek istediklerini söylüyorlar.” dedi.
BANKACILAR TCMB’DEN MUNZAM KARŞILIKLARI İSTİYOR
Aynı bankacı bankaların kasasında sınırlı miktarda nakit tuttuğuna dikkat çekerek, planlanmamış mevduat ödemelerini karşılayabilmek için bankaların da Merkez Bankası’ndan munzam karşılıklarını serbest bırakmasını istediğini aktardı. Bankalardan gelen talepleri karşılamak için de bugün ROM üzerinden 2,2 milyar dolar likidite tesis edildiğini söyledi.
Bir başka bankanın İstanbul’da şube müdürlüğü görevini üstlenen yöneticisi ise mevduat çıkışında, “Devlet banka hesaplarını donduracak. Dövizi de belli bir kur üzerinden TL’ye sabitleyecek.” iddialarının etkili olduğunu vurguladı.
Aynı bankacı mudilere bunların doğru olmadığını söyledikleri halde ikna etmekte zorlandıklarını kaydetti.
Uğur Gürses, erken seçim kararının alındığı nisan ayından bu yana bankalarda mevduatın artmadığını, aksine azaldığını söyledi.
UĞUR GÜRSES MEVDUATTAKİ DÜŞÜŞÜ RAKAMLARLA ANLATTI
Bankalardan mevduat çıkışı olduğu iddiasını ekonomist Uğur Gürses’in yaptığı hesaplama teyit ediyor.
Merkez Bankası verilerini esas alan Gürses blog sayfasında, “Seçim kararı alınan haftayı, 27 Nisan’ı 100 kabul edelim; aradan geçen 13 haftada döviz hesapları 96’ya düşmüş (6,3 milyar dolarlık azalış), vadeli TL mevduat hesapları ise 100’den 101’e çıkmış (9,8 milyar TL). Yani kabaca 2 milyar dolar. Peki döviz ve TL mevduatların arasındaki 4,3 milyar dolarlık farka ne olmuş?” sorusuna cevap aradı.
“Çekildiğinden başka bir seçenek yok.” diyen Gürses, “Normal şartlarda TL mevduatların en azından dönemsel faizi kadar artacağı varsayılsa kabaca yüzde 4 kadar artmış olması gerekirdi. ama artış sadece yüzde 1.” değerlendirmesinde bulundu.
“1,8 MİLYAR DOLAR EKSİK VAR”
Vadesiz mevduat hesaba dahil edildiğinde de mevduatın azaldığına dikkat çeken Gürses şunları kaydetti: “Döviz hesaplarında 6,3 milyar dolar azalış varken ki bu kabaca 30 milyar TL karşılığına geliyor. Aynı dönemde vadeli+vadesiz toplam TL mevduattaki artış 21,4 milyar TL (yani 4,5 milyar dolar). Arada hâlâ 1,8 milyar dolar eksik var.”
“MEVDUAT ÇEKİLMİŞ, İSTER YASTIK ALTINA İSTER YURT DIŞINA”
Gürses rakamlardan çıkardığı sonucu şu sözlerle özetledi: “Lafı çevirmeden adını koyalım; mevduat çekilişi olmuş. İster yastık altına, ister yurtdışı hesaplara. Merkez Bankası’nın kasalarındaki ‘efektif vaziyetine’ bakılırsa banka, bu çekilişte bankalara ihtiyaç duydukları efektif takviyesini yaparken kabaca 700 milyon dolar eritmiş.”
