Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan resmi rapora göre, Türkiye’ye dönüştürülebilir plastik ya da kağıt diye getirilen atıkların içinden yoğun miktarda kirli çöp çıktı. Bunda, sınır gümrüklerinde yapılan denetimlerde, görevlilerin çöp TIR’larını incelemek yerine sadece kapağını açıp bakması etkili oldu. Denetim yetersizliği yüzünden çöp ithalatçıları köşeyi dönerken, ülke çöp yığınına döndü.


Sözcü gazetesinin haberine göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, son dönemde hızla artan çöp ithalatının durumu ile son dönemde birçok ilde rastlanmaya başlanan ithal çöp yığınlarını durdurmaya yönelik kapsamlı bir rapor hazırladı.

Kirli çöp ithalatı her yıl artıyor

Denetim yetersizliği ve mevzuattan kaynaklanan sorunlar sebebiyle atık ithalatının olağanüstü arttığına işaret edilen rapora göre, 2017 yılında yurt dışından 277 bin ton plastik, 548 bin ton da kağıt ithal edilirken 2018’de bu rakamlar sırasıyla 437 bin ton ve 725 bin ton oldu. Bu yılın ilk 5 ayında patlayan çöp ithalatının aynı hızla devam etmesi halinde yıl sonunda kağıt ithalatının 1.3 milyon tona, plastik ithalatının da 511 bin tona ulaşabileceği hesap edildi.

Raporda Türkiye’nin adeta çöp ülkesine dönüşmesine yol açan sorunlar tek tek sıralandı. Buna göre, ithal edilen özelikle plastik ve kağıt atıkların içerisinden çöp çıkıyor. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri TIR’lar içinde gelen malzemenin tümünü göremeden sadece TIR kapaklarını açmak suretiyle denetim yapabiliyor. Gelen malzemenin tam olarak ne olduğu bilinemiyor.

Atık kodları ile GTİP numaraları eşleştirilemiyor. İthalat atıkların geri kazanıma girip girmediği bilinemiyor. Atık ithalatı uygunluk belge bedeli fatura başına alındığı için ithalatçılar tek faturayla 20-30 TIR atık getiriyor, sınır gümrüklerinde bekleme yaşanmaması için çok çabuk ve detaylı inceleme ve denetim yapılmadan uygunluk belgesi düzenleniyor.

Bakanlıktan gecikmeli önlem adımı

Çevre Bakanlığı, hızla artan çöp ithalatının frenlenebilmesi için mevzuatta önemli değişiklikler öngören düzenleme taslağını sektörde tartışmaya açtı.

Taslağa göre, firmaların kapasitelerine göre ithalatta kota uygulamasına geçilecek ve dönüştürülecek atıkta yüzde 40 ithal ürüne karşılık yüzde 60 yerli atık şartı aranacak. İthal atıkta yüzde 90 saflık oranı aranarak çöp oranı yüzde 10’la sınırlanacak. Halen fatura başına bin 400 lira olan uygunluk bedeli, ton başına 300 dolar şeklinde uygulanacak. Böylece ithalatçıların tek faturayla 20-30 TIR atığı birden getirip kısa yoldan zengin olmaları ve ülkeyi çöp yığınlarına dönüştürmeleri önlenecek.