Aktifhaber
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM
No Result
View All Result
Aktifhaber
No Result
View All Result

“Çaresizlik, spekülatörleri ihya etti; seçenekleri tüketti”

by aktifhabercom
November 20, 2020
“Çaresizlik, spekülatörleri ihya etti; seçenekleri tüketti”
5k
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir

İnşaat devi Fİ Yapı iflas etti: TMSF kayyımları şirketi talan etmiş

İnşaat devi Fİ Yapı iflas etti: TMSF kayyımları şirketi talan etmiş

July 2, 2025
5.1k
Erdoğan “ticareti kestik” demişti: İsrail’e 393,7 milyon dolarlık ihracat

Erdoğan “ticareti kestik” demişti: İsrail’e 393,7 milyon dolarlık ihracat

July 2, 2025
5k

İktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, Türkiye ekonomisi için yolun sonunu göründüğünü yazdı.


“Türkiye ekonomisi bir ödemeler dengesi / dış borç krizinin eşiğinde yalpalamaktadır. Ana görüntüyü, belirleyici öğeleri beşe ayırabileceğimizi düşünüyorum.” diyen Boratav, vadesi dolan iktidarın son yıllarda ekonomiyi zorladığını anlattı.

Korkut Boratav’ın ‘AKP ekonomisinde yolun sonu’ başlıklı yazısı şöyle:


“VADESİ DOLAN İKTİDAR SON YILLARDA EKONOMİYİ ZORLAMAKTADIR”

Siyasal iktidar, temsilî demokrasinin olağan koşullarında vadesinin dolduğunu 2015 sonrasında algılamaya başladı. Özellikle son üç yılda bu nedenle ekonomiyi zorladı.
Nasıl zorladı? 2015’e kadar sadakatle uygulanan neoliberal reçete (diğer adıyla “enflasyon hedeflemesi”) ihlal edilmeye başlanarak… Politika faizleri enflasyonun altında tutuldu; bankalar (direktifler ve yaptırımlar yoluyla) abartılı kredi genişlemesine zorlandı. İç talep pompalandı.
Makro-ekonomik zorlamalar, dış dengeleri etkiledi; bunların bozulması Mart 2018’de zirveye ulaştı; zorlamaların devamı, Ağustos-Eylül 2018’de bir döviz krizini tetikledi. Korona salgınının da katkılarıyla ekonomi Kasım 2020’de yeniden tıkandı.
Berat Albayrak’ın istifası gösterdi ki yolun sonuna gelinmiştir.

“DÖVİZ YARATAMAYAN, DURGUNLAŞAN BİR EKONOMİK YAPI YERLEŞTİ”

Kredilerin, iç talebin genişlemesi niçin dış dengeleri bozdu? Yanıt, 2003-2011 yıllarında; AKP’nin “uzatılmış Lale Devri”nde yatar. Bu dönemin sonunda turizm dışında ekonominin net döviz yaratma kapasitesi yok olmuştur. Ucuzlayan döviz dönemleri, üretimin, hatta ihracatın ithalata bağımlılığını artırmıştır. Döviz kazanmayan, ama dövizle borçlanan inşaat öncelikli birikim biçiminin katkısı önemlidir. Dönüşüm, büyüme potansiyelini düşürmüş; durgunlaşmaya yol açmıştır.
Bu ekonomik yapı nedeniyle ucuz kredilerle beslenen iç talep genişlemesi, cari işlem açığını ve enflasyonu yukarı çekti. 2018 ve 2020’de ekonomi küçülürken dahi dış açık verdi.
Kronik dış finansman sorunu 2018’de ağırlaştı. Londra finans çevrelerinin reçetesi (geçici olarak) benimsendi. TCMB politika faizini %24’e çıkardı ve yeni Maliye Bakanı Albayrak, istikrar öncelikli bir Yeni Ekonomi Politikası (YEP) ilan etti.
Eylül 2018 tarihli YEP, “IMF’siz bir IMF programı”dır. IMF’nin altı ay önceki Türkiye raporunda yer alan ana öneriler benimsenmiştir. Albayrak, YEP’in denetimini bir ABD şirketine (McKinsey & Company’ye) vermiştir.
Bu önlemler 2019’da dış finansman sorunlarını erteledi. Ne var ki, Cumhurbaşkanı, McKinsey denetimini veto edecek; YEP’in (“mega yatırım projelerinin durdurulması” dahil) istikrar öncelikli önlemlerini, hedeflerini uygulatmayacaktır.

“ÇARESİZLİK, SPEKLATÖRLERİ İHYA ETTİ; SEÇENEKLERİ TÜKETTİ”

2020’ye bu ortamda, üstelik korona salgınının küresel yansımaları içinde girildi. İki yıl önceki döviz krizine yol açan (bankaların kredi pompalanmasına zorlanması, düşük faizler gibi) yöntemlere dönüldü; ama, daha da ağırlaştırılarak…
Nasıl ağırlaştırıldı? Finans kapitalin temel kuralı olan “serbest sermaye hareketleri” ilkesini çiğneyen kaçamaklar başlatıldı. Yaratılan tedirginlik yabancı sermaye çıkışlarına yol açtı. Artan dış finansman gereksinimi, kamunun (TCMB, üç kamu bankası ve Hazine bir arada) net döviz pozisyonu “eksi”ye dönüştürülerek karşılandı. Kamu döviz kaynaklarının bir bölümü de dolar fiyatını frenlemek için kullanıldı.
Sonuçta “sıcak para parazitleri”nin getirileri korundu; spekülatif finans kapital gözetilmiş oldu. TL’li varlıklara (hisse senetlerine, tahvillere) para bağlamış yabancılara ucuz döviz sağlandı. Ocak-Temmuz’da borsadan çıkan 12 milyar dolarlık “kâğıt”, ortalama 6.5 TL’den dolara çevrildi. Dolar üzerinden arbitraj getirileri güvenceye alındı.

‘YOLUN SONU’: IMF REÇETESİ Mİ? SERMAYE DENETİMLERİ Mİ?

Finans kapital pusudadır. Bir IMF reçetesi bekleniyor. Tercihan IMF kredileri ve denetimiyle… IMF olmazsa, sıcak para spekülatörlerinin izlediği Fitch, Moody’s, gibi kurumların gözetiminde… Kamu maliyesinde (“faiz dışı fazla” hedeflerine dayanan) kemer sıkma ve en azından iki yıllık küçülme göze alınırsa…
Buna karşılık finans kapital için bir de “kâbus senaryosu” gündemde. Ekonomimizde net döviz fazlası olan iki “sektör” var: Özel bankalar ve döviz tasarruf sahibi vatandaşlar… Dolarlaşmaya son verilir; bu döviz varlıkları TL’ye çevrilir ve sermaye hareketleri sıkı denetime alınır. Yabancı alacaklılarla pazarlık başlar. Arjantin’in son iki yılda yaşadığı dış borç krizinin bir benzeri…
2018’de ve Ocak-Ekim 2020’de izlenen yolun sonundayız. Olağan temsilî demokrasi çerçevesinde iki seçenek de iktidarın sonunu getirir. Göze alamazsa? Açık faşizm dahil olasılıklar üzerinde spekülasyon gereksizdir.

 

ShareTweet
Previous Post

Hollanda: Ülkü Ocakları AB’de yasaklansın, yaptırım listesine alınsın

Next Post

SETA, Uluslararası mahkemelere delil olacak raporu apar topar sildi

İLGİLİHABERLER

İnşaat devi Fİ Yapı iflas etti: TMSF kayyımları şirketi talan etmiş
EKONOMİ

İnşaat devi Fİ Yapı iflas etti: TMSF kayyımları şirketi talan etmiş

July 2, 2025
5.1k
Erdoğan “ticareti kestik” demişti: İsrail’e 393,7 milyon dolarlık ihracat
EKONOMİ

Erdoğan “ticareti kestik” demişti: İsrail’e 393,7 milyon dolarlık ihracat

July 2, 2025
5k
Devlet, döviz kuru farkı nedeniyle köprü ve otoyol müteahhitlerine garantili ücretlerde büyük zam yaptı, maliyet arttı
EKONOMİ

Devlet, döviz kuru farkı nedeniyle köprü ve otoyol müteahhitlerine garantili ücretlerde büyük zam yaptı, maliyet arttı

July 2, 2025
5k
Bir zamanlar Ülker’in ortağıydı: Çikolata devi iflasla karşı karşıya
EKONOMİ

Bir zamanlar Ülker’in ortağıydı: Çikolata devi iflasla karşı karşıya

July 2, 2025
5.1k
Doğalgaza zam yüzde 38’miş
EKONOMİ

Doğalgaza zam yüzde 38’miş

July 2, 2025
5k
Dünya devi inşaat firması işçiye maaş ödemiyor
EKONOMİ

Dünya devi inşaat firması işçiye maaş ödemiyor

July 1, 2025
5.1k
Daha Fazla Haber
Karısına ütüyle işkence yaptı

Karısına ütüyle işkence yaptı

July 2, 2025
5.1k
İzmir Büyükşehir operasyonu: AKP’li Osman Gökçek’in sözleri ihbar kabul edilmiş

İzmir Büyükşehir operasyonu: AKP’li Osman Gökçek’in sözleri ihbar kabul edilmiş

July 2, 2025
5k
Erdoğan konuşurken pankart açan işçiye iki ayrı dava

Erdoğan konuşurken pankart açan işçiye iki ayrı dava

July 2, 2025
5k
LeMan, Madımak’ı andı: ‘Sen yanmazsan ben yakmazsam…’

LeMan, Madımak’ı andı: ‘Sen yanmazsan ben yakmazsam…’

July 2, 2025
5k
Yavuz Değirmenci: Muhammed Yakut’un ölümüyle ilgili yeni bilgiler suikast şüphesini çok güçlendiriyor

Yavuz Değirmenci: Muhammed Yakut’un ölümüyle ilgili yeni bilgiler suikast şüphesini çok güçlendiriyor

July 2, 2025
5.1k
Deprem Bursa’yı yine vurdu

Deprem Bursa’yı yine vurdu

July 2, 2025
5.1k
Gözaltına alındığı soruşturmadan daha önce beraat etmiş

Gözaltına alındığı soruşturmadan daha önce beraat etmiş

July 2, 2025
5k
Yıllar sonra bir ilk: Öcalan’a ‘siyasetçi, gazeteci ve aktivist’ ziyareti

Yıllar sonra bir ilk: Öcalan’a ‘siyasetçi, gazeteci ve aktivist’ ziyareti

July 2, 2025
5k
Polat çifti, kayyımı mahkemeye verdi ve tazminat istedi

Polat çifti, kayyımı mahkemeye verdi ve tazminat istedi

July 2, 2025
5k
Bir zamanlar Ülker’in ortağıydı: Çikolata devi iflasla karşı karşıya

Bir zamanlar Ülker’in ortağıydı: Çikolata devi iflasla karşı karşıya

July 2, 2025
5.1k
Doğalgaza zam yüzde 38’miş

Doğalgaza zam yüzde 38’miş

July 2, 2025
5k
Gökçek lüks konut davasını kaybetti: Davayı kaybettim

Gökçek lüks konut davasını kaybetti: Davayı kaybettim

July 2, 2025
5.1k
Tunç Soyer: Emin olun ki başınızı öne eğdirecek hiçbir şey yapmadık

Tunç Soyer: Emin olun ki başınızı öne eğdirecek hiçbir şey yapmadık

July 2, 2025
5k
Islak termometre sıcaklığı nedir ve neden önemli?

Islak termometre sıcaklığı nedir ve neden önemli?

July 2, 2025
5k
Yunanistan cruise gemilerinden yolcu başına 20 avro almaya başladı

Yunanistan cruise gemilerinden yolcu başına 20 avro almaya başladı

July 2, 2025
5.1k
Aktifhaber

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.

MENU

  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER

BİZİ TAKİP EDİN

No Result
View All Result
  • GÜNDEM
  • ANALİZ
  • SİYASET
  • EKONOMİ
  • DÜNYA
  • ÖZEL HABER
  • 15 TEMMUZ
  • SPOR
  • İŞKENCE
  • MEDYA
  • MAGAZİN
  • DİĞER
    • EĞİTİM
    • KÜLTÜR & SANAT
    • SAĞLIK
    • TEKNOLOJİ
    • YAŞAM

© 2022 - - Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları haber kaynaklarına aittir. İzin alınmadan kopyalanamaz.J.