ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey, Türkiye ile ABD ilişkilerinin Biden döneminde iyileşme beklemediğini belirterek, S-400’lerin iki ülke ilişkilerinin düzelmesinin önündeki engel olduğunu ifade etti.
Jeffrey, Türkiye’nin S-400’leri almasını tarihi bir hata olarak niteledi.
ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Türkiye ile ilişkilerde Joe Biden döneminde iyileşme beklemediğini belirterek, “Türkiye, Trump döneminde sunulan fırsatları kaçırdı” dedi. Jeffrey, “S-400’ler asıl Türkiye için de bir felaket. Bunların alınmış olunması tarihi bir hata. Türkiye beşinci nesil savaş uçağına sahip olamayacak. F-35’leri olmayacak.
DW Türkçe’den Değer Akal’ın soruların cevaplayan Jeffrey, Türkiye ile ABD ilişkilerinde Joe Biden döneminde iyileşme beklemediğine işaret ederek, “S-400’lerde çözüme yönelik adım attı mı? Hayır. Aksine… Peki bizimle Suriye’nin kuzeydoğusunda bir mutabakat için herhangi bir şey yaptı mı? Hayır, Ağustos 2019’da sağlanmış bir mutabakatımız vardı ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan bunu Ekim’de askerlerini Suriye’ye göndererek ihlal etti. Peki Trump, Erdoğan ile uzlaşmaya çalıştı mı? Evet, hatta defalarca. S-400 yaptırımlarını geciktirdik, sonra yine geciktirdik ve yine geciktirdik… Peki yol alabildik mi? Hayır tabii ki. İşte yeni Biden ekibinin devraldığı miras bu…”dedi.
‘SURİYE’NİN KUZEYİNDEKİ KÜRT GRUPLAR KONUŞUNDA DERİN ANLAŞMAZLIKLAR VAR’
Son olarak Washington merkezli düşünce kuruluşu Wilson Center’ın Ortadoğu Programı’nın başkanlığını üstlenen Jeffrey, Ankara ile Suriye’deki genel duruma ilişkin ilişkilerinin olumlu olduğuna işaret ederek, “Ancak Suriye’nin kuzeyindeki Kürt gruplar konusunda derin anlaşmazlıklar var. ABD yönetimi, IŞİD ile mücadelede Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) müttefik olarak görüyor. Türkiye ise bunun ana omurgasını PKK’nın Suriye uzantısı YPG’nin oluşturduğunu söylüyor, sert itirazlarını sürdürüyor…Biz bu konuda bir türlü Türkiye’yi inandıramadık. Bir türlü, Türkiye’nin bize inandığı bir noktaya gelemedik. Ve biz bundan ötürü çok ama çok mutsuz olduk “dedi.
‘SDG’NİN TÜRKİYE’YE TEHDİT OLUŞTURDUĞU KANAATİNDE DEĞİLİM’
Jeffrey, bir PKK devleti’ kurma niyetlerinin olmadığı konusunda Türkiye’yi inandıramadıklarına dikkat çekerek, “Suriye’de SDG’nin Türkiye’ye bir tehdit oluşturduğu görüşünde değilim. Yaklaşık 3 bin 500 metre yüksekliğindeki Kandil Dağı gibi değil, düz bir bölge…Kandil’in Türkiye’ye oluşturduğu tehdite benzer nitelikte Suriye’de de bir tür ‘PKK devleti’ kurmak ne Rusların ne bizim çıkarımıza. Ben bir Rus hayranı değilim, ama bunu Ruslar da yapmayacaktır. Gerçek şu ki, biz S-400 konusunu ne zaman gündeme getirdiysek, Türk tarafı da işte bu konuyu gündeme getirmeye başladı” diye konuştu.
‘S-400’LERİN ALINMASI TARİHİ BİR HATA’
S-400 gerilimi önümüzdeki haftalarda gündemde kalmaya devam edeceğini vurgulayan Jeffrey, açıklamasına şöyle devam etti: “S-400’ler Türk-Amerikan ilişkilerinde herhangi bir iyileşmenin önünde bir engeldir. Bunun ilişkilerimizde varoluşsal bir sorun olduğunu, ne kadar önemli ve hassas bir konu olduğunu defalarca Ankara’ya ilettik. Bizi dinlemediler, sözlerimizi yok saydılar… Ben şunu gerçekten anlamaya çalışıyorum: S-400’ler asıl Türkiye için de bir felaket. Bunların alınmış olunması tarihi bir hata. Türkiye beşinci nesil savaş uçağına sahip olamayacak. F-35’leri olmayacak. F-16’larla neler başarabildiğine bir bakması gerekiyor Türkiye’nin. Bunların üretimine katıldı. F-35’lerin de üretimine katılabilecekti. 2 milyar 500 milyon dolara satın alınan S-400’ler Türkiye’yi daha güvenli hale getirmiyor. Bu füze savunma sisteminden gerçekten fayda sağlayabilmek için Türkiye’nin ülke genelinde bir sistem inşa edilebilmesi bunun için de daha 100 milyar dolar harcaması gerekecek…”
‘S-400’LER İLİŞKİLERİN DÜZELMESİNİN ÖNÜNDEKİ ENGEL’
“S-400 geriliminin çözümlenmesi sizce mümkün mü?” yönündeki soruya ise Jeffrey, “Bu ancak iki yolla çözümlenebilir. Birincisi Türkiye ya bunu başkasına satar ya da kutusunda tutar. Ya da Türkiye ile ABD arasında çok daha kötü bir ilişki ile sonuçlanır…Ben Kongre, Amerikan ordusu, aslında Türkiye’ye destek olan kesimlerle de konuştum. Yıllarca uğraştım. Ama yanıt aynı ve bu tutum değişmeyecek. S-400’ler ilişkilerin iyileşmesi önünde engel. Geldiğimiz nokta bu” şeklinde cevap verdi.
‘TÜRKİYE KENDİNİ YAPTIRIMLARIN MUHATABI HALİNE GETİRDİ’
Türkiye’nin S-400’leri alarak kendisini yaptırımları muhatabı haline getirdiğini kaydeden Jeffrey, “S-400 almanız sizi doğrudan müttefiklikten çıkarmıyor. Türkiye S-400 alarak, kendisini, yaptırımların muhatabı haline getirdi, çünkü bir ABD yasası, bunu öngörüyor. Ayrıca Türkiye kendisiyle daha az işbirliği yapılmasına yol açıyor. Normal koşullarda işbirliği yapılabilecek bir çok başlıkta, Suriye, İran, Rusya ya da göç gibi alanlarda kendisiyle daha az işbirliği sergilenmesine yol açıyor. Türkiye ne yazık ki Trump döneminde sunulan çözüm fırsatlarını kaçırdı…” dedi.
