Haftaiçinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla, Tahran’da Rusya-Türkiye ve İran İdlib’i ve genelde de Suriye’nin geleceğini tartıştı.
Böylece, kameralar önünde ‘müttefik’ pozları verilse de Türkiye’nin diğer iki ülkeden ne kadar ayrı düştüğü zirvedeki açıklamalar ve zirve bildirisi ile gün gibi ortaya çıktı.
Bu durum AKP yanlısı medyada da kafaları karıştırdı.
Karar Gazetesi köşe yazarı Mustafa Karaalioğlu, kafa karışıklığını, “Her ne kadar Rusya ve İran’ın ne yapmak istediği ve bu yolda amaçlarına ulaşmakta büyük bir mesafe aldıkları anlaşılıyorsa Tahran zirvesinin ardından kafalar biraz daha karışmıştır. En başta zirvenin üç ortağından birisi olan Türkiye için durum artık toplantı öncesindekinden farklıdır. Suriye dosyasında niyetleri, fikirleri ve kaygıları birbirinden uzak üç ülkenin Astana süreciyle zor olanı denemeleri elbette önemliydi ama gelinen nokta Türkiye için beklentilerin çok uzağındadır” satırlarıyla Türkiye’nin içinde bulunduğu ayrıksı, kabul görmeyen duruma dikkat çekti.
Ankara’nın önerilerinin, Rusya-İran ikilisi tarafından keskin bir biçimde reddedilişine dairse şu yorumu yaptı Karaalioğlu:
“O kadar ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sivil kayıpları gerekçesiyle ateşkes veya operasyonun bir müddet daha ertelenerek insani şartların oluşmasını bekleme önerisi bile tartışılmadan reddedilmiştir.
Cumhurbaşkanı meselenin sivil ölümleri ve kaçınılmaz göç dalgası gibi iki ana unsurunu ortaya atmaktan ve bu noktalara dikkat çekmekten başka bir şey yapamazdı. Ama Rusya’nın bunu umursamadığı, kendi meselesi olarak görmediği ve hedefe yaklaşmak üzereyken böylesi kaygılara değer vermediği açıkça görüldü.
Dramatik bir şekilde hem sahadaki diğer önemli aktör olan ABD hem de Rusya, Türkiye’nin başına açılacak sıkıntılar konusunda ortak bir duyarsızlık içinde bulunuyor. Tahran zirvesine rağmen ABD, bu iki önemli kaygı unsurunu gerekçe gösterip sürece müdahale edebilirdi ama oralı olmadı. Bilinen “kimyasal silah kullanırsanız çok kızarız” gerekçesine sığınıp kapıları kapattı.”
“Savaş uçakları, Tahran zirvesinin başladığı saatlerde bile İdlib’i bombalıyordu” satırlarıyla, Tahran-Moskova ekseninin Ankara’nın tezlerine bakış açısını ortaya koyan Karaalioğlu, Türkiye’nin İdlib operasyonundan nasıl etkileneceğine dairse şu tespitlerde bulundu:
“1-) İdlib’in rejim adına Rusya-İran koalisyonu tarafından ele geçirilmesi Türkiye’nin Suriye sahasında zaten kısıtlı olan hareket kabiliyetini iyice azaltacaktır.
2-) Operasyon başarıya ulaştığında, hatta ulaşmadan Türkiye sınırına doğru göç dalgası kaçınılmaz olacaktır. Ne var ki Erdoğan’ın Tahran’da ifade ettiği gibi mülteci ağırlama kapasitemizi çoktan aşmış bulunuyoruz.
3-) Öte yandan, Esad rejimi için İdlib halkının da ülkeden ayrılması ideal bir sonuç olacaktır. Daha önce gidenler gibi bu dalganın da geri dönüş yapmamasını isteyecektir. Kaldı ki geri dönmeleri açıkça ölüme ve yokluğa dönüş olacağı için nerede olursa olsun hiçbir mülteci bu yolu denemeyecektir.
4-) Birkaç haftadan beri Rus yetkililerin dile getirdiği “Bütün yabancı güçler Suriye’yi terk etmeli” mealindeki açıklamaların sonucu olarak Türkiye’ye Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı operasyonlarıyla hükmettiği bölgelerden çıkması baskısı artacaktır. Moskova’da yapılacak bir sonraki üçlü zirvenin konusu bu olursa şaşırmayalım… Türkiye’nin ise, bütün sular durulmadan Afrin veya Cerablus’tan çıkması mümkün olamayacağından yeni bir siyasi gerilim süreci başlayacaktır. Bu baskılara karşı ABD ve Avrupa’nın desteğini alabilmek önemli olacaktır. Ama mümkün mü bilinmez…”
