Geçtiğimiz yıl ortalarından itibaren döviz karşısında TL aşırı değer kaybetti ve Türkiye büyük bir ekonomik krize girdi. ABD ile yaşanan Brunson krizi yaptırımlarla sonuçlanmıştı. Bu da özellikle krizin derinleşmesinde etkili oldu.
Ufukta yeni krizler de belirdi, Golan Tepeleri ve S-400 alım süreci. Trump’ın Golan açıklamaları ve Erdoğan’ın cevabının ardından dolar tırmanışa geçmişti.
Yabancı yatırımcıların gözü kulağı da S-400 konusunda. Sözcü’nün haberine göre yatırımcılar S-400 meselesinin de çözüme kavuşmasını bekliyor.
Habere göre yabancı yatırımcı ağustos ayından bu yana krizde olan Türkiye ekonomisine resti çekti. Türkiye’nin bir an önce dengeli bir mali politika uygulamasına geçerek, 2018’e benzer bir sürecin önüne geçmesi gerektiğini vurgulayan portföy yöneticileri, geçen yıl yaşananların tekrarlanması durumunda Türkiye’den yatırımlarını çekeceklerini açıkladı.
Bu yıl 2000 katılımcı ile Capital ve Ekonomist Dergisi tarafından sekizincisi düzenlenen Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde bir araya gelen iş insanları, Türkiye ekonomisini tartıştı.
Türkiye’de 20 yıldır milyarlarca dolarlık yatırıma imza attıklarını kaydeden BlueBay Asset Management Kıdemli Stratejisti Timothy Ash, Türkiye’deki politikanın yatırımlarda devamlılık için büyük önem taşıdığını dile getirdi. Konuşmasında 2018’i kabus bir yıl olarak tanımlayan Ash, Türkiye ekonomisine dair şu yorumu yaptı:
“Biz 2018’i bir daha yaşamak istemiyoruz. Yabancı yatırımcı olarak 2018 kabus yılıydı diyebiliriz. Sorunlara karşı birçok entrika ve her şey dışarıdan geldi yorumları yapıldı. Sorun bence tam olarak anlaşılmadı. Ülkenin içinde yapılan politik hataların dengelenmesi ve yeni bir gelir modeli olması gerekiyor. Bankaların bilanço sorunu ve TL üzerindeki baskı, pozitif durumlara rağmen bir problem. Ancak insanlar şimdi farklı şeyler yapmak istiyor.
Son 6 ayda politikada pozitif farklılıklar gördüm. Bizim beğenmediğimiz politikalar var, ama sanıyorum seçimler bittikten sonra diğer seçimlere kadar 4 yıl daha geçecek. Biz gerçekten güvenilir bir maliye politikası bekliyoruz. Biz yabancı yatırımcılar düşman değiliz, biz para kazanırsak siz de kazanırsınız. Daha fazla para yatırımı yapmak istiyoruz. Fakat 2018 gibi bir yıl daha olursa bir daha yatırım yapmayacağız ve olan parayı geri çekeceğiz. Bu insanların çoğu hikayeye inanıp para kaybetti. Portföy yatırımcısı geçen yıl gibi bir yıl daha yaşarsa paralarını geri çekecek.”
Türkiye’nin batı ile yakınlaşması ve ilişkileri iyileştirmesi gerektiğini anlatan Ash, Türkiye’nin makro anlamda yatırım finansman ve ticaretinin üçte ikisinin Batı ile olduğunu dile getirdi. S-400 meselesinin çözülmesi gerektiğini ve her iki tarafın da hata yaptığını anlatan Ash, yatırımcı olarak kazan kazan çözümleri istediğini söyledi.
Türkiye’nin evine biraz çeki düzen vermesi gerektiğini söyleyen Ash, bir kriz yaşandığını belirterek mali konularda normalleşme, uluslararası piyasalarla iyi geçinme gibi kriterler aradıklarını anlattı.
Batı’nın Türkiye’yi yalnız bırakmaması gerektiğini ve bu durumda Türkiye’nin de kendi çözümlerine yöneldiğini dile getiren Ümit Leblebici, “Bizim mahalle biraz tehlikeli bir mahalle. Herkesin farklı ilişkileri, çıkarları var. Bizim mahalle pek tekin değil” diye konuştu.
Uluslararası Finans Enstitüsü Başekonomisti Robin Brooks, doların şu anki seviyesinin Türkiye ekonomisi açısından adil ve normal olduğunu yabancı yatırımcılara açıklamaya çalıştıklarını kaydetti.
Türkiye açısından yabancı yatırımın büyük önem taşıdığını anlatan Brooks, bu hafta yapılan FED toplantısı sonrasında TL’de büyük bir değişim yaşanmadığını anlattı. Gelişmekte olan para birimlerinin de benzer bir tepki gösterdiğini anlatan Brooks, “Gelişmekte olan ülkeler için ABD Başkanı Donald Trump’ın politikaları daha karmaşık hale geliyor. Türkiye’de de dış sermayeye bağımlılığın azaltılması iyi olabilir. Daha öngörülebilir politikalar teşvik edilebilirse beklentiler gerçekleşebilir” dedi.